అబూహనీఫహ్ విమర్శకు ఇమామ్ సాదిఖ్(అ.స) ఇచ్చిన మంచిసమాధానం...
ప్రస్తుతం ఫిఖా పద్ధతుల ప్రకారం అహ్లెసున్నత్ ల ప్రముఖ వర్గాలు నాలుగు. అవి:
1. హనఫీ, ఈ వర్గం నాయకుడు అబూ హనీఫహ్
2. హంబలీ, ఈ వర్గం నాయకుడు అహ్మద్ ఇబ్నె హంబల్
3. షాఫెయీ, ఈ వర్గం నాయకుడు అబూ అబ్దిల్లాహ్ ముహమ్మద్ ఇద్రీసె షాఫెయీ
4. మాలికీ, ఈ వర్గం నాయకుడు మాలిక్ ఇబ్నె అనస్[1]
అహ్లెసున్నత్ యొక్క ఫిఖా నాలుగు వర్గాల నుండి ఒక వర్గం “హనఫీ వర్గం” దీని గురించి సంక్షిప్తంగా.
ఇస్లామీయ వర్గాలలో అన్నింటి కన్నా పెద్ద వర్గం. ఈ వర్గాన్ని అనుసరించేవారు “అబూ హనీఫహ్” అనగా నొఅమాన్ ఇబ్నె సాబిత్ ఫత్వాలపై అమలు చేస్తారు. అబూ హనీఫహ్ ఫిఖా అహ్కాములను ఖుర్ఆన్, దైవప్రవక్త సున్నత్, సహాబీయుల ప్రవచనాలు, ఖియాస్, ఇస్తిహ్సాన్, ఇజ్మా మరియు ఉర్ఫ్ పరంగా చెబుతారు. అబూ హనీఫహ్ ఖియాస్ పై అమలు చేయడానికి గల కారణాన్ని కొందరు ఇలా వివరించారు; దైవప్రవక్త హదీసులు లేని సమయంలో అబూ హనీఫహ్ ఖియాస్ పై అమలు చేసేవారు.[2]
ఒకరోజు అబూహనీఫా ఇమామ్ జాఫరె సాదిఖ్(అ.స)తో పాటు భోజనం చేస్తుండగా, భోజనం అనంతరం ఇమామ్ జాఫరె సాదిఖ్(అ.స) ఇలా అన్నారు: “అల్ హందు లిల్లాహి రబ్బిల్ ఆలమీన్... ఓ అల్లాహ్ ఈ భోజనం నీ మరియు నీ ప్రవక్త(స.అ) తరపు నుండి మా కొరకు వచ్చింది”
అబూ హనీఫహ్ ఇలా విమర్శించెను: ఓ అబా అబ్దిల్లాహ్! (మీరు) అల్లాహ్ కు భాగస్వామి కలిపిస్తున్నారేమో?
ఇమామ్: అయ్యో!!! అల్లాహ్ తన గ్రంథంలో తౌబహ్ సూరహ్ యొక్క 74వ ఆయత్ లో ఇలా ఉపదేశిస్తున్నాడు: “అల్లాహ్, ఆయన ప్రవక్త(స.అ) తమ దయతో వారిని సంపన్నులుగా చేసినందుకే వారు ఈ విధంగా ప్రతీకారం తీర్పుకుంటున్నారు” లేదా సూరయె తౌబహ్ యొక్క 59వ ఆయత్ లో చదవలేదా: “అల్లాహ్ మరియు ఆయన ప్రవక్త ఇచ్చిన దానితో తృప్తిచెంది, ‘మాకు అల్లాహ్ చాలు. అల్లాహ్ తన కృపతో మాకు మరింత అనుగ్రహిస్తాడు. ఆయన ప్రవక్త కూడా మాకు వొసగుతాడు. మేము మాత్రం అల్లాహ్ పైనే ఆశలు పెట్టుకున్నాము’ అని వారి చెప్పి ఉంటే (ఎంత బాగుండేది)!”
అబూహనీఫహ్: నేను అల్లాహ్ గ్రంథ నుండి ఈ రెండు ఆయతులు వినడం తప్ప ఇంతకు ముందు చదవనట్టుగా అనిపిస్తుంది.
ఇమామ్: అల్లాహ్ నువ్వు ఆ రెండు ఆయతులు చదవలేదు, కాని అల్లాహ్ నీ కోసం మరియు నీలాంటి వారి కోసం పంపిన ఆయత్: “అది కాదు. అసలు విషయం ఏమిటంటే వారి దురాగతాల మూలంగా వారి హృదయాలకు తుప్పు పట్టింది”[సూరయె ముతఫ్పిఫీన్, ఆయత్14]
రిఫరెన్స్
1. తారీఖె బగ్దాద్, భాగం13, పేజీ368.
2. కాజిమ్ ముదీరె షానె చీ, తారీఖె ఫిఖా మజాహిబె ఇస్లామీ, బూస్తానె కితాబ్, ఖుమ్, 1389ష.
వ్యాఖ్యానించండి